Radegast, god van zon, oorlog en overwinning
De heidense god Radegast zetelt op de berg Radhošť. Hij
ziet er vervaarlijk uit: hem kwaad maken kan zeer riskant zijn! Toch
is Radegast geliefd en verdoemd door vele generaties. Aan het eind van
de lente vierden de oude Slaven de zomer "Solstice" bovenop
de Radhošť. Vuren schenen dan in de nacht en er werd gezongen en
gedanst. Deze traditie ging door tot de Christelijke tijd.
De historische Radegast
|
|
|
Radegast is een historisch figuur, geen verzonnen persoon
zoals vaak verteld wordt. In geschreven documenten wordt Radegast met
verschillende namen genoemd, zoals Radgost, Redegaistus, Radagostus,
Radegost, Redigast, Redegast, enz. Het oudste en enig betrouwbare
geschrift over de figuur Radegast, de latere god van de Slaven, staat
in de Isidor Chronicle (Isidor van Sevilla, ca. 560-626 AD
- Historia Gothorum). Het verhaal gaat over het verlies van de troepen
van Radegast van de Romeinse troepen onder de keizers Honorius
en Arcadius in 405 AD. Radegast bracht 400,000
manschappen naar Rome om de groeiende kracht van het
Christendom te onderdrukken. Het verhaal gaat dat enkele goden zijn
ondergang hadden voorspeld en daarom gaf hij het beleg van Rome op.
Vervolgens werd hij verslagen door een Romeins leger van slechts
30,000 manschappen. Radegast werd gedood en waarschijnlijk kort daarop
uitgeroepen tot god van de Slaven.
|
Radegast van Mikolaš Aleš
|
Radegast - een god van de Baltische Slaven
In het begin van 20ste eeuw werd Radegast gevierd als god van de
Baltische Slaven in Retra (aan het Feldbergermeer in de
provincie Neustrelitz,
Duitsland) met een afgodsbeeld, een heilig woud en een heilig paard.
In 1066 offerden de Obodriten
(een slavische stam in het gebied tussen de Elbe en de Baltische zee)
het hoofd van bisschop Jan van Meklenburg aan hun god. Twee
jaar later werd de heilige plaats vernietigd en de Germaanse bisschop Burchard
van Halberstadt reed triomfantelijk weg op het heilige paard.
|
Radegast van Mikolaš Aleš
|
Radegast als afgod
Volgens de mondelinge overlevering zou een afgodsbeeld van Radegast
hebben gestaan in het dal tussen de bergen Radhošť
en Cerna hora. Het zou zijn gemaakt van gesmeed goud en
schitterende in de zon. Radegast heeft daar een kroon op en een
afbeelding van een zwarte stier op zijn borst. In zijn hand een lans
met twee bladen. Zo is de tempel met de afgod in Retra beschreven. Ook
in andere plaatsen zou een dergelijke tempel zijn gebouwd. Er zijn
meer van dergelijke beschrijvingen van Radegast.
|
Radegast op de heilige plaats
|
Radegast als god
Voorouders geloofden dat Radegast een god was van gastvrijheid,
handel, handarbeid, vruchtbaarheid, zon en
overwinning. Naast deze goede eigenschappen blonk hij uit in barbaarse
handelingen. Hij zou moedig zijn, meer gewend zijn aan het gevecht
dan aan vrede. Als god was hij vooral bloeddorstig en machtig, zoals
de meeste goden uit die tijd. Zoals ook bij de mensen moest hij
bewonderenswaardige kwaliteiten hebben met daarnaast een aantal
beschamende eigenschappen.
Ofschoon het bestaan van de afgodsbeeld van Radegast op de berg
Radhošť nooit is bewezen, is het wel aannemelijk gezien de naam
van de god en de berg.
|
Offeraltaar
|
|
Toen de Byzantijnse missionarissen Cyrillus (Konstantin) en Methodius
van Thesalonike naar Moravië kwamen in de 9e eeuw, werd het gouden
afgodsbeeld van Radegast naar beneden gehaald en begraven. Cyrillus en
Methodius zouden op 23 juni 866 naar de Radhošť zijn
gekomen. Hun missie was zo succesvol dat het volk het afgodsbeeld
vernietigde en dat vervolgens een kruis werd opgericht op de berg. Er
staat daar nog steeds een kruis. Toen het afgodsbeeld naar beneden
werd getrokken verscheen er een verticale doorgang waardoor
waarschijnlijke heidense priesters het afgodsbeeld in konden om het
volk toe te spreken. De Radhošť mythe, eeuwenlang
gekoesterd, is niet te scheiden in feiten en fictie. De mythe van het
begraven gouden beeld van Radegast voegt een romantisch element toe
aan de berg, vooral ook als een andere legende spreekt over
kilometerslange doorgangen en kamers in de berg.
|
Cyrillus (Konstantin) en Methodius bij de kapel
|
| De Radhošť herbergt inderdaad een
ingewikkeld stelsel van onderaardse gangen en kamers dat regelmatig is
onderzocht. Tot op heden is geen bewijs gevonden van de opslag van de
schatten die aan Radegast zouden zijn geofferd of het beeld zelf. Het
gangenstelsel verandert voortdurend onder invloed van onderaardse
rivieren en andere tektonische oorzaken. |
Ragegast - het beeld
Het huidige beeld van de god Radegast dateert uit 1931 en
staat nabij de top van de berg Radhošť. Het draagt twee
attributen: de hoorn van vruchtbaarheid en de eend. De
maker van dit werk is Albin Polášek (1879-1965) die afkomstig
was uit Frenštát pod Radhoštem en woonde en werkte in Chicago,
Amerika, als professor aan de kunstacademie. Het beeld is een gift van
de Amerikanen van Tsjechische afkomst aan het thuisland.
Radegast en een andere oude Slavische god Perun (god van de storm)
ontmoetten elkaar in 1938 toen de lentestorm het beeld
verschoof en beschadigde. Albin Polášek repareerde het beeld direct.
In 1982 is het beeld grondig gerestaureerd toen bleek dat het
aan het verpulveren was. In de periode 1997-1998 is een kopie van het
beeld gemaakt dat nu op de berg staat. Kosten bijna een miljoen
Tsjechische kronen. Het beeld van Radegast is makkelijk te vinden door
het gemarkeerde pad te volgen dat begint op de berg Pustevny.
|
Radegast op de Pustevny
|
|
